1. Từ Bi là gì ?
- Từ bi là Hán dịch của chữ
Karunâ trong kinh sách tiếng Phạn.
- Karunâ trong Phật giáo là
khả năng nhận thức rằng mọi sinh linh có giác cảm, từ con người cho đến đến các sinh vật khác đều gánh chịu khổ đau, khi nào tất cả các sinh linh ấy chưa được Giác ngộ và Giải thoát, thì Từ bichính là
ước vọng mảnh liệt thúc đẩy ta phải Giải thoát cho tất cả mọi chúng sinh,
trong đó có cả ta,
ra khỏi khổ đau.
- Vì thế
Từ bi không có nghĩa đơn giản là « xót thương » kẻ khác một cách thụ động và tiêu cực, mà ngược lại
Từ bi là một sức mạnh tích cực đưa ta thẳng vào hành động, trong mục đích loại trừ mọi thể dạng của khổ đau và mọi cội rễ của khổ đau.
- Khi Phật Thích-ca Mâu-ni đạt được Giác ngộ, quyết tâm và phát nguyện đầu tiên của Ngài chính là
Karunâ, tức là lòng
Từ bi, Ngài quyết định thuyết giảng cho chúng ta «
Con đường đưa đến chấm dứt khổ đau » (tức là
Đạo đế, điều thứ tư trong
Tứ diệu đế).
2. Trí tuệ khác với trí Thông minh như thế nào ?
- Trước hết ta cần hiểu
Trí tuệ là gì.
Trí tuệ hay
Trí huệ còn gọi là
Huệ, Tuệ minh, hay là
Chiếu thấy.
Trí tuệ còn được gọi là
Bát-nhã,Bát-lại-nhã, Ban-nhã, Ba-lại-nhã, Bát-thích-nhã v.v. đó là các cách dịch âm khác nhau của chữ
Prajnã trong tiếng Phạn.
- Ta thấy có rất nhiều người thật « thông minh », tâm thức của họ rất linh hoạt : nhớ giỏi, hiểu nhanh. Họ có khả năng lý luận vững chắc, sáng chế được nhiều thứ, hoặc bày ra được nhiều việc. Họ có khả năng học hành tốt, biết nhiều, thi đậu bằng cấp cao, điều khiển giỏi…Ta có thể kể thêm trong số họ có các triết gia, các học giả, các nhà khoa học v.v…họ sáng suốt và thông minh gấp bội so với chúng ta.
- Cái « trí thông minh » đó có phải là
Bát-nhã hay không ? Có phải là
Trí tuệ hay không ? Xin thưa là không.
Trí tuệ trong Phật giáo là một thứ
Tri thức tối thượng, hoàn hảo, không có gì cao hơn, không có gì so sánh được, không có gì ngang hàng (vô thượng, vô tỷ, vô đẳng) giúp người tu học nhìn thấy trực tiếp, quán nhận trực tiếp
Sự thật Tuyệt đối của mọi vật thể và mọi hiện tượng. Sự thật mà ta thấy chung quanh ta, trên thân xác ta và trong tâm thức ta chỉ là những
Sự thật Tương đối, những sự thực này luôn luôn biến động, vướng mắc, được tạo tác bằng nhiều điều kiện, liên tục được sinh ra, biến đổi, thoái hoá và bị hủy diệt, rồi lại tiếp tục được sinh ra bằng những điều kiện khác trong những dạng thể hay hình tướng khác.
- Cái « trí thông minh » mà ta nhận thấy nơi mỗi người, trong số đó kể cả các nhà khoa học, các nhà thông thái hay các triết gia…chỉ là trí thông minh dựa vào sự hiểu biết về thế giới biến động, tức thế giới của
Sự thực Tương đối.
Trí tuệ theo định nghĩa Phật giáo không do lý luận mà có, không do học hỏi trong sách vở mà có.
Trí tuệ hay
Bát nhã là một khả năng siêu việt, quán nhận trực tiếp được
Tánh Không của mọi vật thể và mọi hiện tượng, tức là nhìn thấy được
Sự thực Tuyệt đối và tối hậu của thế giới hiện tượng chung quanh ta và trong tâm thức ta.
3. Tại sao Từ bi và Trí tuệ lại liên hệ với nhau ?
- Ta nhận thấy chung quanh ta, ngoài những người khù khờ, chậm chạp, hiền lành, cũng có những người rất hung dữ, gian tham, độc ác, nham hiểm, biển lận, khát máu, tàn bạo, vô lương tâm…Những người độc ác này chưa hẳn là họ không « thông minh ». Trái lại, họ có thể rất « thông minh », họ có thể là những tên điếm đàng, ăn cắp, bất lương, lường gạt, biển lận…họ cũng có thể là những nhà lãnh đạo hoạt bát, các nhà bác học, các nhà khoa học, các bạo chúa, các nhà tài phiệt khôn ngoan, các con buôn lanh lợi, các người đội lốt tu hành v.v… Tâm thức họ rất linh hoạt, trí nhớ vượt bực, lanh lợi khác thường, tráo trở, lật lọng, nói dối không ai biết…nói chung là « cái trí thông minh » của họ hơn hẳn một số người khác đang phải gánh chịu sự lường gạt, điều khiển và khống chế của họ.
Cái trí thông minh như vừa kể không phải là Trí Tuệ, nó có thể phát triển trên bất cứ một mảnh đất nào, đặc biệt rất phù hợp với những mảnh đất của hung dữ, dối trá, biển lận hay bất lương.
- Ngược lại,
Trí tuệ hay
Bát nhã chỉ có thể phát triển trong một tâm linh an bình, trong sáng, tràn ngập lòng
Từ bi mà thôi. Vì vậy
Từ bi là mảnh đất duy nhất mà ta có thể đem gieo hạt giống của
Trí tuệ, vì
Trí tuệ chỉ có thể nẩy mầm và lớn lên trong mảnh đất của
Từ bi.
- Tóm lại, Từ bi là một con đường cho người tu học bước lên, một phương tiện cho họ sử dụng, một mảnh đất cho họ vun xới. Con đường càng rộng rãi, phương tiện càng tinh xảo, mảnh đất càng phì nhiêu thì Trí tuệ lại càng nẩy nở và thăng tiến nhanh hơn.
Trích lược:
Từ Bi trong Đạo Phật là gì ? Tác giả: Hoang Phong
@Táo thổ, ý kiến cá nhân:
- Từ bi là con đường cho thầy tu có được
Trí tuệ, vì nó chỉ có thể phát triển trong một tâm linh an bình, trong sáng, tràn ngập lòng Từ bi.
- Còn Trader thì đi tìm
Trí thông minh, vì nó rất phù hợp với những mảnh đất của hung dữ, dối trá, biển lận hay bất lương.
- Làm từ thiện ở ngoài xã hội, thiếu gì nơi cần đến mình hơn là TTTC này.