Trong
Tam Tạng Kinh (Tipitaka), đặc biệt trong các kinh thuộc bộ
Pāli Canon (như
Majjhima Nikāya,
Dīgha Nikāya,
Saṃyutta Nikāya), có nhiều đoạn đề cập đến việc
chúng sinh có thể tái sinh trong nhiều dạng khác nhau, bao gồm cả
động vật, cõi ngạ quỷ, địa ngục, thiên giới, và thậm chí có thể là các dạng sống thấp hơn như
côn trùng, cá, hoặc các loài vật khác.
1. Ý niệm tái sinh thành động vật hoặc các loài khác trong Tam Tạng Kinh
- Luân hồi (saṃsāra) là vòng sinh tử luân chuyển liên tục, trong đó chúng sinh tùy theo nghiệp (kamma) mà tái sinh trong các cảnh giới khác nhau: người, súc sinh (động vật), ngạ quỷ, địa ngục, thiên giới.
- Việc tái sinh thành động vật hay các dạng thấp hơn được xem là kết quả của nghiệp xấu, hoặc chưa đủ phúc đức để sinh làm người hoặc cõi trời.
2. Các đoạn kinh minh họa
a. Dīgha Nikāya 14 - Mahāparinibbāna Sutta
Đức Phật nói về các cảnh giới tái sinh khác nhau, trong đó có cõi súc sinh (động vật):
Dịch:
“Các cảnh giới sinh tồn rất đa dạng, có người làm người, có các vị trời, có kẻ sát sinh, có côn trùng, có bọ ve, có cá, có khỉ...”
b. Saṃyutta Nikāya (SN 56.47) - Gati Sutta
Kinh này mô tả rõ ràng các cảnh giới tái sinh, bao gồm súc sinh:
Dịch:
“Người ta có thể tái sinh ở địa ngục, hoặc sinh làm súc sinh...”
3. Về tái sinh thành thực vật
- Trong Pāli Canon nguyên thủy, không có mô tả rõ ràng và trực tiếp về việc sinh làm thực vật (cây cối, hoa lá) như một cảnh giới tái sinh. Phật giáo Nguyên thủy chủ yếu đề cập đến các cảnh giới có giác cảm (súc sinh, ngạ quỷ, địa ngục, thiên giới, người).
- Thực vật thường không được coi là một cõi tái sinh ý thức vì không có tâm thức theo quan điểm Phật giáo nguyên thủy.
- Tuy nhiên, trong một số truyền thống Phật giáo Đại thừa hoặc các truyền thống dân gian, có các câu chuyện mang tính biểu tượng nói về kiếp trước dưới dạng cây cối hoặc thực vật, nhưng điều này không phổ biến trong Tam Tạng Kinh Pāli nguyên thủy.
4. Tóm tắt
Loại sinh vật/ cảnh giới | Nêu trong Tam Tạng Kinh? | Ghi chú |
---|
Người | Có | Là cảnh giới cao hơn trong luân hồi |
Thiên giới (Deva) | Có | Các vị trời, cảnh giới hạnh phúc |
Súc sinh (động vật) | Có | Được nhắc rõ trong nhiều kinh |
Ngạ quỷ (Pretas) | Có | Cảnh giới chịu khổ |
Địa ngục (Naraka) | Có | Cảnh giới khổ đau cực độ |
Thực vật (cây, hoa...) | Không hoặc rất ít nhắc trong Pāli | Không xem là cảnh giới có tâm thức |
5. Ví dụ câu trích Pāli minh họa
Bhikkhave, bhavā saddhiṃ anekā. Koci manussā, koci devā, koci peta, koci narakā, koci tiracchāna yoni.
Dịch:
“Này các Tỳ-kheo, các cảnh sinh tồn rất nhiều: có người, có trời, có ngạ quỷ, có địa ngục, có các cõi súc sinh (động vật).”