Phải giảm chi tiêu: tiết kiệm từng tài khoản, hay lựa chọn ưu tiên? :
Để giảm chi tiêu, phải giảm tiêu dùng, tiết kiệm từng tài khoản một của Ngân sách Quốc gia, cắt giảm toàn bộ. Cũng có thể chọn lựa những ưu tiên: sắp đặt theo thứ tự quan trọng từ những danh mục chánh đến những danh mục thứ. Nhưng tài khoản nào là chánh? Danh mục nào là phụ? Ngành nào là chánh? của Công quỹ nào: Giáo dục? Y tế? Quân đội? Xã hôi? Giao thông?…
Và nguy hiểm hơn! là đặt lại định nghĩa của quan niệm Quốc gia: cái gì định nghĩa được một Quốc gia, vai trò của một Quốc gia là gì? Bảo vệ quê hương?, Giáo dục quần chúng? Bảo vệ Lao động? Chăm lo sức khỏe? …Có kẻ xấu mồm xấu miệng còn bảo rằng Quốc gia là cái chung, vì vậy Ngân sách Quốc gia là số tiền chung để phục vụ những túi riêng các người cầm quyền (Ở Việt Nam là túi của Đảng Cộng sản). Có kẻ ngoan cố, phản động, xấu tánh hơn thêm vào những ý nghĩ đen tối, mạ lỵ đảng, như ngoài Đảng, còn có các vệ tinh của Đảng,… Nghiệp Đoàn, Hội hè, Đoàn thể do Đảng tạo ra…
Vậy thì muốn quản trị cái bánh quy khổng lồ là Ngân sách quốc gia cần phải có một nền quản trị khéo léo, ăn chia đầy đủ không làm mất lòng ai cả?
NHỨT LÀ trong thời gian tranh chấp bầu cử Tổng Thống (Pháp hay Mỹ) .
Hay tư nhân hóa Hành chánh?:
Hay là… ta hạn chế các phần hành của Chánh phủ và Quốc gia bằng tư nhơn hoá tất cả nền hành chánh. Nhà Nước chỉ sẽ giữ phần tối thiểu. Tất cả các phần hành biến thành dịch vụ cho tư nhơn đấu thầu.
Và Nhà Nước phải giữ phần một phần tối thiểu, nếu không Nhà nước sẽ không còn Nhà nước nữa, Nhà nước giữ phần gì? phần can thiệp?, phần trọng tài?, phần phán xét?…và quan trọng hơn giữ phần hỗ trợ, vì đó là quyền uy, và nhờ quyền uy đó cũng có thể giữ phần chế tài.
Hỗ trợ hay bổ trợ, một quan niệm quản trị hành chánh tốt: (La subsidiairité principe de bon gouvernement) :
Một nhà Nước toàn năng bảo hộ, là một Nhà Nước can thiệp, lo toàn bộ cuộc sống của người công dân đóng thuế. Nhà Nước lo tất cả, lo giáo dục dân, lo đời sống văn hóa, sanh hoạt, ăn ở – nhà cửa, thể thao, môi sanh, môi trường, chuyên chở – đi lại, sức khỏe – dưỡng dục, nhiên liệu xăng dầu – điện lực, sưởi ấm quạt nồng, chăm lo người dân từ sơ sanh –chánh trị khuyến khích hay hạn chế sanh đẻ, cho đến trưởng thành lo công ăn việc làm, cho đến khi về hưu -quỹ hưu trí bắt buộc hay tự nguyện, rồi cuối đời bệnh hoạn cáo chung – bảo hiểm sanh mạng, công ty chôn cất, nghĩa trang tư hay công … Ngoài ra Nhà Nước còn ưu tư chăm lo sao cho có sự “công bằng xã hội”, bằng những kỹ thuật chia sẻ liên đới xã hội, tùy theo giai cấp trình độ giàu nghèo cân bằng cán cân hưởng thụ để giảm cách biệt giai cấp qua những sự giúp đỡ như học bổng, bồi hoàn, phụ cấp… hay xây dựng kiến thiết những cơ sở xã hôi như nhà trẻ, nhà già, nhà họp cho nào các hôi cao niên, nào hôi quán thể thao, nào hồ bơi, sân vận động, thư viện công cộng, hí trường hội trường, quảng trường … Cuối cùng chúng ta cũng không ngạc nhiên khi nhìn thấy những con số tiêu chi khổng lồ để phụng sự xã hội.
Như vậy, như chúng ta vừa nhìn qua, nhiệm vụ của một Nhà Nước rất bao quát. Vậy thì, bao hết thi ngày nay như chúng ta đã biết không xuể. Chăm lo một phần quan trọng nào thôi, lựa những cái tốt nhứt. Vậy thì một quan niệm hành chánh tốt là biết dừng ở đâu?
Trong mô hình Nhà Nước can thiệp vào tất cả đời sống của người dân như trường hợp một quốc gia kiểu Bắc Âu, rất xã hội chủ nghĩa. Người dân đóng thuế tương đối cao hơn người công dân các quốc miền nam châu Âu, nhưng hưởng tất cả những quyền lợi xã hội từ nhà cửa, y tế, di chuyển, giáo dục đến văn hoá, thư viện, hí viện, …với giá cả rất thấp, vì Nhà nước quản trị cả. Nhưng nếu Nhà nước quản trị cả, đâu là quyền của người dân? Chỉ có độc nhứt một mô hình xã hội, không cho phép người dân lựa chọn. Dân chủ đâu?
Khi nói đến dân chủ thì quyền của người dân bắt đầu ở đâu? Khi nhà Nước lo tất cả, đâu là quyền của người dân? Và chẳng chốc độc tài sẽ dễ dàng đi đến: hiện tượng “xin cho” của chế độ Công sản, hiện tượng “bao cấp”, “ơn Bác ơn Đảng”, và việc mua quan bán tước, tham nhũng cũng phải đến thôi, vì Nhà Nước là tất cả, … Các Nhà cầm quyền nào cũng có khuynh hướng đi đến độc tài, vì quản trị với độc tài, độc đoán dễ hơn quản trị với dân chủ. Kể cả đối với những người đấu tranh dân chủ, đối lập … Vì người đối lập thường dễ dàng sử dụng mô hình tổ chức của độc tài để đối lại với những mô hình bất mãn để đối lập. Đối lập thường dùng những đòi hỏi dựa theo mô hình của độc tài…
Muốn tránh độc tài phải chấp nhận chỉ trích và kiểm soát thường trực… Nhưng chúng ta đã bàn ra ngoài đề rồi….
Muốn xây dựng một Nhà Nước toàn năng bảo hộ, cha mẹ, người dân rất cần một hệ thống quản trị vững vàng, hữu hiệu. Nước Pháp vẫn tự hào cái – tinh thần công vụ, phục vụ của chung, ”le service public” và “tinh thần pour le service public” có từ thuở Để tam Cộng hòa. Với Tổng thống Jules Ferry và ngành Giáo dục: mỗi làng lớn bé ở Pháp đều có một trường Tiểu học. Thầy giáo hay cô giáo là nhơn vật thứ ba của làng : ông maire, ông xã, đại diện quyền uy hành chánh, ông curé, ông linh mục đại diện tâm linh nhà thờ, và ông giáo, cô giáo l’instituteur, l’institutrice, đại diện hiểu biết. Có nhiều làng chỉ có một instituteur dạy từ vỡ lòng đến thi tiểu học (certificat d’Étude primaire). Có nhiều thầy hay cô dạy đời cha mẹ đến đời con xong về hưu ở lại làng luôn. Nhờ vậy cả nước Pháp thống nhứt tiếng Pháp nói trôi chảy, không còn dùng những thổ ngữ hay phương ngữ nữa. Ngày nay có khuynh hướng tìm lại hương xưa, những vùng như Bretagne, gốc Celte đang đi tìm lại tiếng nói và văn hoá xưa, Alsace cũng vậy, rồi Langue d’Oc, rồi Provençal. … Lúc xưa, cá nhơn chúng tôi, khi đi dạy học ở những vùng quê quanh Toulouse, nói được patois toulousain, ngày nay chúng tôi vì ở vùng Poitou nên vẫn phải dùng những từ ngữ poitevin để diễn tả những phong cách mà tiếng Pháp không đủ để diễn tả. Môi trường và hội nhập cả!
Tin thần “service public Pháp” buộc một cái làng hẻo lánh nhứt, trời mưa hay trời tuyết đều phải được người phát thư đi đến. Và toàn nước Pháp chỉ có một giá tem. Service Public buộc thư trong nước chỉ có 24 giờ là tối đa từ giờ gởi đến giờ nhận. Service public buộc xe lữa phải chạy và đến đúng giờ : chuyền xe 10 giờ 27 là đúng 10giờ 27 phải chạy, đến 16 giờ 3 phút là 16 giờ 3 phút đến. Ngày nay văn minh tiến bô nhưng giờ giấc không còn được đúng đắn nữa. Vì Nhà nước bảo hộ cha mẹ vậy nên công nhân Pháp ngày nay rất sợ bị tư nhân hóa. Nhưng ấy là thời vàng son của “les Trente glorieuses” – Ba mươi năm vàng son, từ sau đệ nhị thế chiến xây dựng đất nước 1945 đến 1975.
Thời vàng son đã qua, nhưng hệ thống vàng son vẫn còn trong ký ức người dân, tuy thế hệ ấy nay đã là cha mẹ, có khi đã ông bà. Lại càng khó khăn thêm với các tổ chức Nghiệp đoàn đấu tranh bảo vệ lao động. Tổ chức nghiệp đoàn con đẻ của thời kỳ bảo hộ, đấu tranh đòi hỏi với một Nhà nước bảo hộ, nhơn ái, tạo những điều kiện làm việc rất lý tưởng cho người công nhơn Pháp. Nhưng ngày hôm nay trong không khí khủng hoảng do cuộc xoay chiều của hướng phát triển, từ nước Pháp sản xuất biến qua nước Pháp tiêu thụ, và cũng do toàn cầu hóa, các đòi hỏi của các Nghiệp đoàn bảo vệ lao động ngay là một hàng rào cản to lớn cho một cải tổ xã hôi. Những tuần làm việc 35 giờ, những 5 tuần nghỉ một năm, những ngày nghỉ lễ bắt buộc, những Chúa Nhựt cấm không được mở cửa đang là những rào cản cuối cùng để bảo vệ người lao động Pháp trước những nhát búa của thời đại toàn cầu hoá.
Làm sao người văn minh tiến tiến với tất cả một bô luật Lao động đầy những chi phí bảo vệ tốn kém cạnh tranh lại với các nhóm người nô lệ, với đồng lương chết đói, trên các nước chậm tiến như Ấn độ, Trung quốc Việtnam Bangladesh… sẵn sàng làm việc với 1 hay 2 dollars một ngày, không mũ bảo hiểm, không được nghỉ trưa, liên tục 10 giờ một ngày, 365 ngày một năm…Thế giới tổ chức, trọng con người, tử tề sẽ bị thế giới hoang dại phá vỡ. Đế quốc và nền văn minh La mã đã tan vỡ vào những năm 400 sau TC bởi các nhóm Vandales man dại (gốc của từ vandalisme để chỉ sự tàn phá phung phí). Văn minh và văn hóa Việt Nam tử tế, đạo đức cổ truyền ngày nay cũng đang bị Đảng Cộng sản man dại nhơn danh bài phong và tân tiến tàn phá) – Thí dụ Tinh thần bà con xa không bằng láng giềng gần nay đã mất, vì láng giềng đối với tổ chức Cộng sản chỉ là một công an hàng xóm để bảo vệ Đảng.
Nhưng ngày nay, tuy với khủng hoảng kinh tế, tuy với toàn cầu hóa, khối lượng lao động cũng không được sử dụng toàn bộ hữu hiệu. Mặc dù với một số lượng thất nghiệp cao trên dưới 10 % khối lượng nhơn số lao động (tại Pháp) vẫn có một số ngành nghề không tìm được công nhơn. Hệ thống bảo hộ, luật lệ lao động quá bảo hộ, hệ thống an sanh xã hội quá chu đáo khiến người lao động “nhiều eo sách”, chỉ tìm những việc làm cho “đáng giá”…
Hiện nay, nói riêng về nước Pháp công nợ đã vượt con số 85% của Tổng sản lượng nội địa (1 8700 tỷ euros và đệ tam cá nguyệt 2011)!
Nhà Nước nên trở về cái nhiệm vụ tối thiểu “nhiệm vụ chánh yếu của mình” thôi!. Nhà nước chỉ nên can thiệp để làm trọng tài, để phán xử hoặc để chế tài …! Nhà nước phải giữ những phương tiện chế tài, tất cả những phần hành hành chánh, dù trung ương, hay địa phương, làng xã có thể tư nhân hóa, xem như là những dịch vụ, với những khế ước thương mại, với những điều khoản áp dụng rõ ràng (cahier des charges). . .
Vứt bỏ bớt những vai trò của Nhà nước ? Nhà nước cần giữ những chức năng điều hành quốc gia nào (les droits régaliens) :
Chức năng An Ninh – Quốc phòng: