tác giả bài viết Truong Minh Huy
Nhân khẩu học là chìa khóa để dự báo lạm phát và tăng trưởng kinh tế. Giới trẻ tạo ra lạm phát trong khi người già tạo ra giảm phát.
Thế hệ Baby Boomer đạt đỉnh chi tiêu vào năm 2008 và bắt đầu bước vào tuổi nghỉ hữu. Ít quan hệ tình dục, tỷ lệ sinh đẻ thấp tại các nước phát triển khiến dân số bị già hóa, tăng trưởng lực lượng lao động gần chạm mức 0% cho tới 2020 là nguyên nhân dẫn tới giảm phát và cả suy thoái kinh tế.
“
Ai là người giết chết lạm phát?” Yellen nói tại phiên họp FOMC ngày 21.9.2017: “
Đó là một bí ẩn (Mystery)?
Bạn nghĩ gì về câu nói này?
Các cựu chủ tịch Fed như Alan Greenspan, Bernanke, và người kế nghiệp hiện tại là Yellen được ví những người bác sĩ cấp cứu xông pha ở trong phòng bệnh. Họ xông xáo, nhiệt tình và đưa ra các phác đồ điều trị cho gã nghiện (là nền kinh tế toàn cầu) bị sụp ngã vào năm 2008. Đối diện với tình huống thập tử nhất sinh, Bernanke đã không ngần ngại bơm vào hơn 4,500 tỷ USD ở Hoa Kỳ và trên 10,000 tỷ USD nếu tính gộp các ngân hàng trung ương toàn cầu (con số này vẫn chưa tính đến hơn 20,000 tỷ USD các khoản nợ bị che giấu của Trung Quốc). Họ tin rằng, đây là liều thuốc duy nhất để cứu thị trường và các chính sách nghiêng về tiền tệ là đúng đắn.
Vào thời điểm năm 2008, áp lực lạm phát cao đang ám ảnh kinh tế toàn cầu, nên khi FED, cùng các ngân hàng trung ương khác trên toàn cầu bắt đầu bơm tiền, ai cũng sợ SIÊU LẠM PHÁT.
Thế nhưng 7 năm trôi qua, lạm phát gần như biệt vô âm tính. Ngoại trừ giai đoạn lạm phát cao ở các nước mới nổi và cận biên vào năm 2010-2011, lạm phát hiện nay ở Mỹ và Châu Âu, Trung Quốc tan biến. Thay vì nỗi e sợ siêu lạm phát, giờ đây, điều ác mộng của các ngân hàng trương ương là giảm phát. Họ mong đến mỏi con mắt đề thấy lạm phát quay trở lại.
Khi người nhà bệnh nhân hỏi các bác sĩ Fed: “Tai sao bệnh nhân chưa hồi phục (kinh tế thế giới phục hồi chậm và lạm phát thấp)”? Vị bác sĩ trả lời: “CHÚNG TÔI KHÔNG BIẾT. ĐÓ LÀ MỘT BÍ ẨN”.
Chắc hẳn bạn sẽ muốn nổi giận với câu trả lời này. Ngày hôm trước họ còn tuyên bố hùng hồn sử dụng phác đồ điều trị này là đúng đắn để cứu bệnh nhân nhưng giờ đây họ lại nói rằng, họ không biết và không hiểu về tác động của cách thức chữa trị.
Nếu là một nhà đầu tư hiểu biết và thận trọng, bạn phải giải đáp câu trả lời mà FED cho là bí ẩn. Tại sao lạm phát lại biến mất?
Không phải chính sách tiền tệ, thế hệ Baby Boomer mới là chìa khóa của lạm phát và giảm phát.
Từ thời sinh viên, chúng tôi luôn được thấm nhầm tư tưởng và triết lý của các chàng trai Chicago, với lãnh tụ vĩ đại của họ là Milton Friedman, một học giả trọng tiền. Ông nói:
“Lạm phát bất cứ ở đâu và khi nào, cũng là hiện tượng của tiền tệ”. Do đó, chúng tôi cứ đinh ninh rằng, việc in tiền luôn dẫn đến lạm phát cao.
Nhưng Harry Dent, một học giả dựa trên quan điểm chu kỳ và nhân khẩu học lại cho rằng: “
Không phải chính sách tiền tệ mà chính con người mới là yếu tố tạo ra lạm phát.“. Theo quan diểm chi tiêu nhân khẩu học, hoạt động chi tiêu của người tiêu dùng là một hành động có thể dự đoán được và tuân theo một mẫu hình. Theo đó, người trẻ là tác nhân gây ra lạm phát trong khi người già là nguyên nhân gây ra giảm phát.
Hình dưới là biểu đồ hành vi chi tiêu của con người được thống kê bởi Harry Dent với dữ liệu được thu thập tai Hoa Kỳ cho thế hệ Baby Boomer (có cũng đúng với nhiều quốc gia phát triển khác). Theo đó, người trẻ trong thế hệ Baby Boomer (những người sinh từ năm 1934-1961) bắt đầu trở thành người tiêu dùng mạnh mẽ khi họ ở độ tuổi 26. Đó là thời điểm chúng ta lập gia đình và dẫn đến nhu cầu thuê căn hộ chung cư tăng cao (giá thuê căn hộ chung cư đạt đỉnh.)
1-2 năm sau khi kết hôn, chúng ta bắt đầu sinh em bé. Căn hộ chung cư nhỏ bắt đầu chật chội và do đó, bố mẹ phải cố gắng mua một ngôi nhà nhỏ đầu tiên trong đời ở vào độ tuổi 31. Sau đó là những ngày chi tiêu không biết mệt mỏi cho việc chăm sóc em bé. Các chi phí chăm sóc trẻ em thực sự đã trở thành bong bóng trong những năm gần đây.
Vào độ tuổi 41, con cái của chúng ta bước vào tuổi teen nổi loạn, chưa kể chúng ta có từ 2-3 đứa con, nhu cầu một ngôi nhà lớn hơn là cấp thiết. Ở độ tuổi 41, bố mẹ phải ráng kiếm tiền để mua ngôi nhà lớn hơn. Khi có nhà, chúng ta lại tiếp tục cày ải để mua sắm các vật dụng đồ đạc gia đình (như bàn ghế, ti vi, tủ lạnh). Và chúng ta đạt đỉnh chi tiêu đồ đạc gia đình ở độ tuổi 46, cũng là đỉnh của chi tiêu trong cuộc đời mỗi người.
Vâng nhìn lại suốt 40 năm qua, cuộc đời tuổi trẻ của chúng ta chìm tronng vòng xoáy của tiền bạc. Nổ lực kiếm tiền để đáp ứng các chi tiêu của bản thân và gia đình. Tuổi trẻ do đó là tác nhân của lạm phát. Chúng ta mua mọi thứ.
Ở độ tuổi 51, con cái của chúng ta lại đến tuổi đi học đai học. Lúc này, các ông bố bà mẹ lại bóp miệng ăn của mình, dè sẻn chi tiêu để giành tiền cho lũ con vào đại học. Ai cũng tin rằng, chỉ có tấm bằng đại học mới là sự đảm bảo cho tương lai của con cái. Thế là chúng ta có bong bóng giáo dục đại học.
Sau khi hoàn thành xong trách nhiệm và nghĩa vụ với con cái, chúng ta bắt đầu nghĩ tới bản thân mình. Với cơ thể ngày một già yếu, chúng ta dè sẻn chi tiêu, tăng tiết kiệm. Do đó, người già là tác nhân của giảm phát.
Ở tuổi 60, sau nhiều năm tháng vất vả vì con cái, cơ thể chúng ta già yếu. Lúc này là nhu cầu tăng cao của thuốc men và bệnh viên. Những người giàu có thì lại có nhu cầu về nhà nghỉ dưỡng, và với ai nghèo hơn thì đành phải sống trong viện dưỡng lão (mặc dù chúng ta đã khổ sở cả đời để đem lại cuộc sống ấm no cho lũ trẽ. Nhưng thực tế là khi về già, chúng ta lại sống trong nỗi cơ đơn của viện dưỡng lão).
Ở tuổi 70, giới siêu giàu sẽ thích mua sắm dù thuyền. Các ông bố bà mẹ thượng lưu đã chán ngán các quán bar, và chỉ muốn yên tĩnh một mình trên biển.
Ở độ tuổi 77 và 84, mọi của cải tích góp một đời chỉ dùng nhiều nhất cho hai thứ: thuốc, vitamin và cô y tá chăm sóc người già. Hết.
Các hành vi tiêu dùng có thể dự đoán được từ khi con người sinh ra và chết đi
Đây là một mẫu hình hành vi có thể dự đoán và tôi tin rằng, bất cứ ai xem biểu đồ này và chiêm nghiệm nó, sẽ nhân thấy sự đúng đắn của nó. Đơn giản vì nó là quy luật chi tiêu của con người.
Dựa trên biểu đồ hành vi chi tiêu có thể dự đoán này, Harry Dent lập luận sự bong bóng và bùng nổ từ những năm 1980 đến 2008 là do thời kỳ vàng trong làn sóng chi tiêu của thế hệ Baby Boomer. Ông gọi đây là Sóng Chi Tiêu Thế Hệ. Theo đó, Dent sử dụng chỉ số Sinh (lúc con người 0 tuổi), tịnh tiến 46 năm là chúng ta biết được đỉnh chi tiêu của thế hệ Baby boomer nằm ở đâu. Chúng ta thấy rằng giai đoạn 1983-2008 là thời kỳ vàng trong chi tiêu của thế hệ Baby Boomer vì lúc này họ đang ở độ 2x-4x tuổi.
Theo biểu đồ này, chúng ta thấy thế hệ Baby Boomer bắt đầu bước qua tuổi 46 vào năm 2008, và mẫu hình chi tiêu đưa ra dự đoán họ phải cắt giảm chi tiêu. Vâng, đó là lý do tại sao FED và các ngân hàng trung ương đã bơm ra hàng chục nghìn tỷ USD mà người dân vẫn không chịu chi tiêu.